खाली दिलेले महत्वाचे मुद्दे वाचावेत:
- नवीन कायदे, बिल्स (उदा. महिलांसाठी आरक्षण)
- इ-गावार्नंस (e -governance), प्रशासनिक फेरफार, सरकारच्या वेग वेगळ्या योजना
- डीम्ड-युनिवर्सितींशी (Deemed -University) संबंधित व इतर शिक्षणाशी संबंधित बातम्या
- आंतरराष्ट्रीय घडामोडी, वेग वेगळ्या देशांशी केलेले करार, भारताचे आजूबाजूच्या देशांशी असलेले वाद, सार्क[SAARC ], ओपेक[OPEC ], एशियन[ASEAN], चोग्म [CHOGM], सारख्या ओर्गानाय्झेशानांशी संबंधित बातम्या, आंतरराष्ट्रीय निवडणुका बद्दल बातम्या.
- भारतीय सेनेच्या दुसऱ्या राष्ट्रांसोबत झालेल्या एक्झार्स्यीज[excercises], सैनिकी सामान खरेदी करार, सैनिकी ऑपरेशन्स, इत्यादी
- भारतीय आर्थिक बातम्या- जसे, सरकारच्या पोलिसिज, मोठ्या कंपन्या व त्यांचे बॉस, भारतीय बजेट, चालू पंच वार्षिक योजनांचे आराखडे व त्यात घडून येणार बदल. रुपयाचे दुसऱ्या देशांच्या नाणे शी होत असलेले बदल, दुसऱ्या देशांशी आर्थिक संबंध व नवे करार.
- नवे रोग व त्यावर होणारे उपाय [vaccines], स्वाईन फ्लू, एड्स, इत्यादींवर नवीन उपचाराशी निगडीत बातम्या, सोलर एनर्जी, वातावरणाशी संबंधित होणारे बदल व त्यासाठी करण्यात येणार बदल. उपग्रह व नवनवीन मिशन्स, बायोतेक्नोलोजीशी संबधित बातम्या, हायब्रीड बीज उपक्रम, इत्यादी.
- अवार्ड्स कुणाला मिळालेत व कशासाठी: नोबेल पीस प्रायीज, भारतरत्न, खेळांशी संबंधित अवार्ड्स, न्याशाणाल अवार्ड्स, स्पोर्ट्स अवार्ड्स.
- संडेच्या न्यूजपेपर मध्ये नवीन बुक्स व त्यांचे लेखकाबद्दल माहिती येत असते तर ते लिहून ठेवणे.
- tennis खेळाशी संबंधित बातम्या, क्रिकेट वर फार कमी प्रश्न असतात तर बाकी दुसऱ्या खेळा विषयीच्या बातम्या.
- भौगोलीक बदल, त्याची कारणे व त्यामुळे होणारे दुष्परिणाम. ह्यावर करण्यात आलेले व करण्यात येणार उपाय, इत्यादी.
खाली दिलेले मुद्दे महत्वाचे नसल्यामुळे MPSC मध्ये त्यावर प्रश्न येत नाहीत:
- राजनीतिक पार्ट्या व त्यांचे दलबदलू धोरण. राजनैतिक नेत्यांची भाषणे व एकमेकांवरच्या टीका
- टेररिस्ट ग्रुप्स, माओवादी ग्रुप्स, उल्फा व त्यांचे हल्ले, इतर आतंकवादी संघटन.
- अक्सीडेनट्स, नवीन ट्राफिक रुल्स, इत्यादी
- चोरी व इतर गुन्हे, ह्याप्रकारच्या घटना
- क्रिकेट, बॉलीवूड बातम्या, फिल्मी गपशप, इत्यादी
आता सर्वात महत्वाचा प्रश्न. एखाद्या उमेदवाराच्या मनात नक्कीच खालील प्रश्न येवू शकतो.
जर का मी न्यूजपेपर्स वाचलेच नाहीत तर काय होणार, कुणी मला फाशीवर चढवेल का? का बर मी इतकी मेहनत घ्यावी आणि दररोज १-२ न्यूजपेपर्स वाचून , मग त्यावर नोट्स काढावेत, का पण? माझ काय डोक-बिक फिरलंय का एक वर्षभर ह्या बातम्या लिहून ठेवू?
परीक्षेच्या आधी काही दिवस, चालू घडामोडीवर एक झक्कास लेटेस्ट पुस्तकं घेईन आणि खूप अभ्यास करीन वेळेवर, तेव्हाच लक्षात राहील न! हे काय आतापासून टेन्शन घेत बसायचं! छ्या..
नाही, कुणीच फाशीवर चढवणार नाही. I repeat again and again, नाही, कुणीच फाशीवर चढवणार नाही. घ्या तुम्ही वेळेवर एखाद हे जाड पुस्तकं आणि बसा घेवून समोर. जसजशी परीक्षा तोंडावर येईल तसतसा घाम सुटेल, टेन्शन वाढेल, काय वाचू आणि काय नाही असं होईल. आणि नेहमीसारखं घडेल: ते पुस्तकं सगळ वाचून होणार नाही.
पण एक गोष्ट मात्र नक्कीच होईल की मुख्य परीक्षा २०१०, पूर्व परीक्षा २०११ व मुख्य परीक्षा २०११ मध्ये जेव्हा जनरल स्टडीज चा पेपर हाती येईल तेव्हा नक्कीच तुमचं डोक एकदम शांत असेल, काहीच समजणार नाही, काय करू आणि काय नाही असं वाटेल मग थोड्यावेळाने डोक फिरेल आणि मग तुम्हाला पश्चाताप होईल की खरं AnilMD’s ब्लॉग वर लिहिलेलं मी फॉलो केलं नाही म्हणून ही वेळ आली आणि आता काय लिहू मी ह्या परीक्षेत?
म्हणून जीव तोडून सांगतो, आता तरी उठा, जागे व्हा झोपेतून आणि परीक्षेच्या तयारीला लागा. कशाची वाट बघता काय माहित. तो मोबाईल सोडा बस झालेत तुमचे SMS करणं आणि गाणे ऐकणं. पुरे आता.
नेहमी परीक्षा झाल्यावर पश्चाताप करता आणि ठरवता की “नाही यार आता तरी खूप अभ्यास करीन आणि पुढच्या परीक्षेत नक्कीच क्लियर होईन, आई शपथ यार”. पण तुमची ती जुनी सवय अजूनही गेली नाही ना! करो, ऐश करो, तुमचं काय जाणार, जाणार ते आई-बापाचे पैसे जाणार ना!
जेव्हा तुमचे अति महत्वाचे वर्ष वाया जातील तेव्हा बराच उशीर झालेला असेल…पण तेव्हा…खूप उशीर झालेला असेल!!!


Mi aata diplomala aahe mechanical 2 year madhe pun mala mpsc cha study aata chalu karanar aahe pun mi maja study karat karat kasa study karu mpsc cha te sanga
@गणेश, राज्यसेवा, एस.टी.आय., पी.एस.आय., असिस्टंट ह्या परीक्षेसाठी डिग्री पाहिजे. सर्व अभ्यासक्रम इथे उपलब्ध आहे.
sir maz computer hardware networking complete zal aahe mala mpsc exam dyaychi aahe mala gide kara please
@गोपाल, डिग्री पूर्ण असेल तरच एमपीएससी परीक्षा देता येतील. तसे असेल तर ह्या ब्लॉगवर सर्व माहिती उपलब्ध आहे ती वाचून सुरुवात करावी.
Hello sir
mi prashant mazi bsc (computer) Complete zalel aahe 2015 mala mpsc sathi abhyasachi suruvat kashi karavi samzat nahi aahe, mala psi chi exam dyaychi aahe,Krupaya mala guide kara,,,
@प्रशांत, पी.एस.आय. परीक्षेचा अभ्यासक्रम बघा आणि त्याप्रमाणे अभ्यास करा. “MPSC PSI” हा मेनू एक्स्प्लोर करा.
Can u pls tell me obc age limit for mpsc exam??
@Dr. Umesh, for Rajyaseva/STI/Asst exams, it is 38 yrs for OBC and for PSI, it is 31 yrs.
@गजानन, उशीर नाही झाला. माझे “फटा पोस्टर निकला हिरो” हे आर्टिकल वाचावे.
Hello sir,
Mi housewife ahe…mala msg exam preparation karaychay
Pls suggest books for prelims mains exam
And pls suggest newspaper of pune
@कीर्ती, फ्री ई-प्रोस्पेक्टस पहावे.
sir mi agriculture business management hi degree ghet aahe ti purnna zalyavar mala mpsc chi exam deta yeyil ka
@Omkar, university konati?
Sir mala study karnysathi books chi list haviye means konte book kontya subject sathi referred karayach etc mi mechanical engineering 3rd year made ahe so mala attapasunch mpsc chi tayari suru karayachi ahe so plz guide me sir .
@दत्तात्रेय, पुस्तकांची लिस्ट फ्री ई-प्रोस्पेक्ट्स मध्ये आहे: https://anilmd.wordpress.com/other/eprospectus/
Hi sir my self shraddha mi BA graduate ahe….mala PSI chi exam dyaychi ahe pan sadhya mi job karte ani mala sadhya thod gaid karayla kon nahi tumhi sachva na ki mala konti books referred karavi lagtil…..
@श्रद्धा, पुस्तकांची लिस्ट इथे दिलेल्याप्रमाणे मिळेल:https://anilmd.wordpress.com/other/eprospectus/
मैं B.A 1st year हूँ।मुझे upsc की तयारी करने के लिये कोनसि किताबें खरीदेंगे पडेगि।
@छयंक, इसके लिये आपको हमारा फ्री ई-प्रोस्पेक्ट्स देखना चाहिये: https://anilmd.wordpress.com/other/eprospectus/
Sir
Im in sy B pharm how cn i start the study of mpsc. And drug related drug inspector post …
Sir plzz advise me
With attending regular college
@Ranjeet, please refer this article: https://anilmd.wordpress.com/other/12th-std-pass-students-should-prepare-this-way/
Hii Sir,
My name is Ganesh. I am doing a job in software company. Can i do mpsc simultaneously? Is this possible? I am comfused. Please tell me. and how to do study?
Thanks.
@Ganesh, no confusion should be there for a software engineer, right? Refer the exam syllabus and make a detailed plan for the exam preparation. You can consider joining our PGP. All details are available under “Courses” menu.
Sir, my self nikesh chauhan , mi be prefinal year la ahe , sir mpsc che basic kranyasathi state board che books refer krav lagnar ki ncert che ??
@निलेश, स्टेट बोर्ड चेच.
Sir, My Self Nikesh chauhan. Mi BE prefinal year la ahe mla mpsc che class lavne ahet ani mla 2017 chi mpsc pre attemt krne ahe tar mla kay plan karav lagnar , pn sobt degree pn complete krta yeil an mpsc chi study suddha……. Again one things i not clarify myself which language choose for relevant study.
@निलेश, आमचा पिजीपी जॉईन करावा. त्याबद्दल सर्व डीटेल्स “कोर्सेस” मेनुखाली उपलब्ध आहेत. तुम्ही तयारी मराठीतूनच करावी.
Sir, mla mpsc chi exam dyaychi aahe mi b. Com 1st year la aahe tr class lavu shakte Kay
@प्रिया, हो. त्याबद्दल सर्व माहिती “कोर्सेस” मेनुखाली उपलब्ध आहे.
Sir ,
Mi Mpsc civil engineering chi exam set aahe aani ya exam madhe paper 1 madhe gk, geography, history, economics, social science, aani environment sarv milun 50 marks LA exam madhe yete tar technical 400 marks che aste tar varil sarv subject sati kami velet konte books vaparu.
@Shrikant, you will need at least 12-15 books. Please visit nearest book shop along with the exam syllabus and get books accordingly.
सर मला नेमका अभ्यास कसा करावा तेच समजत नाहीय माझ्याकडे अभ्यासक्रम देखील आहे त्यानुसार कसा अभ्यास करावा आणि कोणत्या विषयापासून अभ्यासाला सुरुवात करावी हे कळत नाहीय कृपया मला मार्गदर्शन करा
@विक्रमसिंग, खाली सक्सेस मंत्र दिलेत ते वाचून सुरुवात करा.
Hello,
Good morning. Sir,
sir, mujhe mpsc ki padhai karni hai. mujhe kuch aap sequence batao.
jaise ke mujhe padhai karne mai aasaani aa jayegi. maine socha hai ke mpsc ki padhai bahot difficult hoti hai. mujhe mere dost bata rahe the.
@सुफिया, ऐसी कोई बात नाही. जो पढाई करेगा उसके लिये सब आसान वरना सब मुश्कील. सबसे पहले आप syllabus देखो, फिर उसके हिसाब से जाड्या से ज्यादा किताबे खरीद लो. कैसे पढाई करनी होगी उसका एक साल का प्लानिंग कर लो फिर पढाई शुरू करो. आपको कम से कम एक साल देना होगा इसकी पढाई के लिये.
sir ….mi STI cha from bharla aahe …pn mla kutli book vachu kahi samjat nahi ….plz tumhi sanga mi kutli book vachu
@चंद्रकांत, कमीत कमी पुस्तकातून अभ्यास करण्याची चुकी करू नका. 20-25 पुस्तके वाचावीत. संपूर्ण पुस्तकांची लिस्ट ई-प्रोस्पेक्ट्स मध्ये उपलब्ध आहे: https://anilmd.wordpress.com/other/eprospectus/
Respected Sir,
Sir, mi MPSC chya study karte aahe jobsobt but maze studywar concentrate hot nahiy. but ya step la job mazyasati kup important aahe. So, Please guidance me for mpsc study. Thanks……
@भाग्यश्री, दररोज ३-४ तास किंवा ४-५ तास काढून सखोल अभ्यास करा, स्वत:चे नोट्स काढा, त्यांचे रिविजन करा, तरच आत्मविश्वास वाढेल. हे सर्व फक्त व्यवस्थितपणे प्लान करूनच शक्य आहे. हे सर्व जमत नसेल तर आमचा “पी.जी.पी.” जॉईन करा. “कोर्सेस” मेनू बघा.
yes, thanks sir i will.
yes,thanks sir! i will.
me he vachun khup sanglay prkare refresh zalo ahe ani majay friends lahi share kele thanks….
Respected sir, mala mpsc examsathi obc categoru age limit kiti ahe plz sanga
@kavita, it is 38 yrs for Rajyaseva/STI/Asst.
Yes sir I will follow it .Seriously thank for guide us.
Sir,
I have completed ba in 2007. Now I’m a house wife when was in last year I apear for still pre & passout but due to incomlet graduation I could not give main exam so I left the study from that point but now I realise tht I shoud again give the mpsc exam so will you plz guide me about the exam
@Sapna, please explore each and every menu on this blog. Entire information related to MPSC exams is available here.
sir MPSC madhe open catagary sthi kiti attempt ahet v yas age limit kiti ahe
@अनुराग, राज्यसेवा/एस.टी.आय/सहाय्यक – ३३ वर्षे. पी.एस.आय. – २८ वर्षे. Attempt वर लिमिट नाही.
सर….,
स्पर्धा परीक्षा साठी क्लासेस ची आवश्यकता असते का ? आणि मी फार काही हुशार नाही आणि मला गणित घुप कमी येत तर मी यश प्राप्त करू शकतो का?
@गोपाल, अभ्यासक्रम बघावा आणि मग ठरवावे कि क्लास लावायचा कि नाही. यश कोणीही प्राप्त करू शकतो.
Sir
Mi BA 1st year la ahe mi upsc che preparation kase karu. please advise me
@गणेश, ही लिंक वाचून तयारीला लागावे: https://anilmd.wordpress.com/other/12th-std-pass-students-should-prepare-this-way/
Hello sir,
UPSC made open category sathi kiti attempt ahet.? Ani age limit kiti ahe.
@कृष्ण, ३२ वय आणि ६ attempt.
Hello sir ….me tumche blogs Nehemich read krt astey khup margdarshak ahe ….mala he janun ghyayche ahe ki ..me WCL EMPLOYE ahe tar me mpsc chi tayari karu shaktey Kay …..ani tya sathi Kay karawe lagnar yawishyi thode guidance dhya …dhanyawad ….
@Rajashri, plz call me. My contact numbers are available on the blog banner.
sir i want to pass mpsc exam in first attempt which book i should refer……..
@Abhimanyu, read extensively. List of books is available in eProspectus: https://anilmd.wordpress.com/other/eprospectus/
sir i”m B.A. 1st year student. and i want become STI OFFICER
so sir give me ur best suggetion for my future
@Roshan, explore the “MPSC STI” menu and read all the information available under that menu and sub-menus.
sir, Ya sarv exam sathi coaching lavne garjeche aahe ka?
@सचिन, जरुरी नाही परंतु जर ह्या परीक्षेंची तयारी कशी करावी, कशातून करावी, प्लानिंग कसे करावे, इत्यादी माहिती नसेल तर मग मार्गदर्शनाची गरज नक्कीच पडेल.
Mala Tumacha suchana aavadlya
Respected Sir,
mi BE student ahe chalu 3rd year la ahe mi RTO chi exam deu shekato ka ani rto chi purv exam che quetion paper kuthe milatil.
@गोविंदा, मित्रा ती परीक्षा मी monitor करत नाही त्यामुळे सांगता येणार नाही.
hii frnd… i am indrajeet …i am also a third year mechanical engg student ….rto exam sathi tu final year madhe eligible hoshil ……….
Namaskar sir, maze. Age 29 aahe… Me geli 2 years Sti exam chi tayari karate.. Last yr la me merit madhe geli… Mala sir sti chi exam qualified vhayache aahe… Me sadhya police constable aahe. Me ajun prayant phakt sti chi ch exam dili.. Pan sir sadhya me mazya aabhyasabaddal khup disturb aahe. Me kasa aabhyas karu plz sir mala apli advice pahije… Plz
@निर्मला, दररोज न चुकता ३ ते ४ तास सखोल (जास्तीत जास्त पुस्तकातून) अभ्यास करून स्वत:चे नोट्स तयार करावेत. ह्याला दुसरा मार्ग नाहीच. मासिके, वर्तमानपत्रे इत्यादी वाचावेत. पेपर्स सोडवण्याचा सराव करावा. मुख्य परीक्षेची तयारी आधी करावी. केल्याने होत आहे रे आणि ते केलेच पाहिजे…पण वेळेला महत्व देवूनच!!! हे विसरू नये. महिला काही पण साध्य करू शकतात, हे तुम्हाला माहित आहेच मग उगीच कशाला टेन्स राहताय?
thanks sir…… i like your posts….. and honestly preaparing for the exam..
Sir, i am in air force class ‘c’ post but my dream is to be a psi i get3-4 hours hoursdaily daily free time so pleze guide me the books and how to prepair
@Prash, please read MPSC Success Mantra – The Complete Manual.
sir abhayas kite vel ani ksa kraycha he plz guide kra
@कविता, ह्या बद्दल मी खूप काही लिहून ठेवल आहे ते वाचून तयारीला लागावे. दररोज कमीत कमी ३ ते ४ तास एक वर्षभर अभ्यास करावा.
sir except psi which is another higher post for police department in mpsc exam
@Dhawal, Dy SP/ACP (through Rajyaseva exam).
Dear Sir,
I am an IT and ITES professional aged 27. I want to prepare for MPSC specially for PSI post.Can i adjust mty work and study together? Should i leave my current job to focus on Mpsc only?
please advice
Regards,
Shivaji patil
@Shivaji, no need to leave your current job. If you can devote 4-5 hrs everyday and more on weekends for 1 year then you can cover entire syllabus but check your eligibility (Open – 28 yrs, Resv categories – 31 yrs).
Sir,
For STI-13 pre sathi kevaha paryant chaluchada modhi vicharu shaktat?
Karan STI-13 postpond zali aahe.
please guide.
Asst-13 pre charesult kevaha lagel?
Thanks and regards
@मिलिंद, सह्दारण एक वर्षाआधीच्या आणि त्याही पूर्वीच्या विचारू शकतात.
hello sir , mala mpsc exam dyachi ahe maz vay 25raning ahe ani mazi degree purn honya sathi mala 2 varsh ahe tar me psi exam deu sakto ka mala aple margdarsan have ahe
@साहेबराव, नाही. डिग्रीच्या शेवटच्या वर्षात देता येईल. ही लिंक वाचून तयारीला लागावे: https://anilmd.wordpress.com/other/12th-std-pass-students-should-prepare-this-way/
Respected sir ,i am intrested in psi pree but i am married person i have no time for study morning 9to evinig 9 pm what can i do study ?plz ssugest me
@Bhavesh, if you do not have time then please leave this dream. You should at least manage 3 to 4 hours everyday for 1 year to prepare thoroughly and then only go for the exam. Complete your preparation for Mains and then Prelims.
Thanks sir.
Respected sir,
I am preparing for Deputy Education Officer exam. So please suggest me a Author books. As early possible.
@Vinod, I do not monitor that exam so unable to assist you in this matter.
Hello sir ,
I am appear to last year BSc(Industrial science) . Can I appear to main exam of MPSC .
@Pooja, no you can’t. Your final year result should be out by the last day of form filling of MPSC Mains.
Thanks Sir for giving a valuable guidance to us.
I have completed my degree in mechanical. Can u guide me that for which competitive exam I should start the preparation? Please tell me that whether the syllabus of main service exam is same for all degree holders or it is different like for mechanical subjects will be related to mechanical, for BA it will be related to arts…etc.
Thanking You
@Vinayak, for Rajyaseva exam (Pre + Mains), the syllabus is same for all. There is NO optional subject for RS Mains.
hello sir,
tumhi ekala P.G.P follow kar sangital pn P.G.P mhanje kay ?
@Satish, PGP – Personal Guidance Program: https://anilmd.wordpress.com/courses/nextgenpgp/
how i study of mpsc(rajyaseva) and upsc together.plz, guidence me on this problem .Is there is an availability of english mpsc and marathi upsc books .If yes where it is ? and how i start for these exams together
@Sagar, yes, compare the similar topics and prepare them first. Divide your time accordingly. Yes, books are available as you have asked. The list of books for both exams are available in MPSC Success Mantra – The Complete Manual.
Namskar sir..
mi police bhartichi tayari karat aahe. General knowledge aani current affairs ya topic chi paripurn tayari kasi karavi please sangu shakal ka sir please mi khup confuse aahe
@विशाल, ह्यासाठी उपलब्ध असलेली सामान्य ज्ञानाची पुस्तके, मासिके, वर्तमानपत्रे वाचून तयारी करावी.
good afternoon sir,
sir ,mala Dy. Collector chi exam dyachi ahe tyasathi hight chi garj ahe ka?
@वर्षा, तशी काही गरज नसते त्या पदासाठी.
thanx for guidance
Dear Sir,
I am an IT professional aged 31 years.I want to prepare for MPSC. I saw that age limit is 33 years. But will it be too late for me to start this new career from scratch even if I am selected ? I saw that apart from Dy. Collector positions there are also assitant commisioner positions in depts like Sales tax etc. Do these posts also hold significant power and responsibilities ?
Please let me know.
Thanks,
Amit
@Amit, not at all. Start now. Yes, all class I posts have it.
Sir!!!!!!
Mala PSI & STI yancha syllabus sanga….
@Mayur, please explore “MPSC PSI” and “MPSC STI” menus.