To read this post in English, click HERE!

युपीएससी सिव्हिल सर्व्हिसेस परीक्षेची पूर्ण तयारीची वेळ, ज्यामध्ये पूर्व (प्रिलिम्स) आणि मुख्य परीक्षा (मेन्स) या दोन्हींचा समावेश आहे, ही तुमचे पूर्वीचे ज्ञान, अभ्यासाच्या सवयी, दररोज उपलब्ध अभ्यासाचे तास आणि वैयक्तिक शिकण्याची क्षमता यासह विविध घटकांवर अवलंबून बदलू शकते. तथापि, सरासरी, कसून तयारीसाठी वेळेचे विभाजन करण्याची शिफारस केली जाते.  ह्याबाबत विचार करण्यासाठी एक सामान्य टाइमलाइन खालीलप्रमाणे आहे:

1. पूर्व परीक्षेची तयारी:
    – सामग्री कव्हरेज: पूर्व परीक्षेत इतिहास, भूगोल, राज्यव्यवस्था, अर्थव्यवस्था, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, पर्यावरण आणि चालू घडामोडी यासह विविध विषयांचे मूल्यांकन केले जाते. या टप्प्यासाठी सामान्यतः या विषयांचे सर्वसमावेशक आकलन आवश्यक आहे.
    – वेळेचे विभाजन: अनेक उमेदवार पूर्व परीक्षेच्या तयारीसाठी सुमारे 5 ते 6 महिने समर्पित करतात, दररोज काही तास अभ्यास आणि रिविजन साठी देतात.
    – स्टडी प्लॅन: संपूर्ण अभ्यासक्रम कव्हर करणारा एक सुव्यवस्थित स्टडी प्लॅन तयार करणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये बहु-पर्यायी प्रश्नांचा (MCQ) नियमित सराव समाविष्ट असेल आणि मुख्य विषयांची सातत्यपूर्ण रिविजन समाविष्ट असेल.
    – मॉक टेस्ट: परीक्षेचा नमुना समजून घेण्यासाठी, वेळ प्रभावीपणे मॅनेज करण्यासाठी आणि आणखी सुधारणा आवश्यक असलेल्या विषयांची माहीती करून घेण्यासाठी मॉक टेस्ट आणि मागील वर्षांच्या प्रश्नपत्रिकांचा सराव करणे महत्त्वपूर्ण आहे.

2. मुख्य परीक्षेची तयारी:
    – सामग्री कव्हरेज: मुख्य परीक्षा इतिहास, भूगोल, राजकारण, अर्थशास्त्र, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, नीतिशास्त्र आणि निबंध लेखन यासारख्या विषयांच्या विस्तृत आणि अधिक तपशीलवार आकलनावर लक्ष केंद्रित करते. यासाठी मजबूत लेखन आणि विश्लेषणात्मक कौशल्ये विकसित करणे देखील आवश्यक आहे.
    – वेळेचे विभाजन: मुख्य परीक्षेच्या तयारीसाठी उमेदवार साधारणपणे ६ ते ९ महिने देतात, ज्यामध्ये विषयांचा सखोल अभ्यास, उत्तर लेखनाचा सराव, निबंध लेखन आणि प्रगत आलोचनात्मक विचार कौशल्ये यांचा समावेश असतो.
    – उत्तर लिहिण्याचा सराव: मुख्य परीक्षेच्या तयारीसाठी उत्तर लेखन हा एक महत्त्वाचा पैलू आहे. मागील वर्षांच्या प्रश्नांची उत्तरे लिहिण्याचा आणि मॉक टेस्टच्या प्रश्नांचा नियमित सराव केल्याने उत्तरांची मांडणी, रचना आणि सादरीकरण सुधारण्यास मदत होते.
    – निबंध लेखन: विविध विषयांवर सराव करून निबंध लेखन कौशल्य विकसित करणे महत्त्वाचे आहे. उमेदवारांनी युक्तिवाद सुसंगतपणे सादर करण्याची, संबंधित उदाहरणे प्रदान करण्याची आणि त्यांच्या कल्पना प्रभावीपणे व्यक्त करण्याची क्षमता वाढवण्यावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे.
    – चालू घडामोडी: चालू घडामोडींमध्ये अपडेट राहणे हे पूर्व आणि मुख्य दोन्हीसाठी आवश्यक आहे. वर्तमानपत्रे, मासिके आणि ऑनलाइन स्रोतांचे सातत्यपूर्ण वाचन करण्याची शिफारस केली जाते.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की वर नमूद केलेला कालावधी हा एक सामान्य अंदाज आहे आणि वैयक्तिक आवश्यकता भिन्न असू शकतात. काही उमेदवारांना जास्त वेळ लागेल, तर काहींना कमी वेळेत त्यांचे ध्येय साध्य करता येईल. याव्यतिरिक्त, वेळेचे नियोजन, सातत्यपूर्ण अभ्यास दिनचर्या आणि स्वयं-शिस्त परीक्षेच्या तयारी-प्रक्रियेला अनुकूल करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.

तुमच्या अभ्यासासाठी शुभेच्छा !

तुमचा शुभचिंतक,
अनिल दाभाडे